Wij worden bestolen! (De dreiging van ‘AI ART' voor ons allemaal)

Gepubliceerd op 17 januari 2023 om 11:22

Een tijdje geleden deelde ik een post op mijn (persoonlijke) Facebook over een onderwerp dat momenteel heel erg brandt binnen de ‘art-community’, zo ook bij mezelf: 'AI ART'.

Voor mij is dit een gevoelig onderwerp. Ik moet toegeven dat er best wel wat kwaadheid en frustratie opborrelt wanneer ik erover hoor, lees en spreek. Want wat velen niet weten is wat er allemaal achter zit en hoe onethisch het hele ‘AI ART’-gebeuren eigenlijk is. En net daarom vind ik het belangrijk erover te praten, om zowel artiesten als niet-artiesten meer bewust te maken van wat er allemaal gaande is en om mijn werk en dat van zovele anderen te beschermen.

Het kan natuurlijk ook dat je helemaal niet weet waarover ik het heb :) In dat geval: des te beter! Maar ongetwijfeld zal je er al onbewust of in de toekomst mee geconfronteerd worden, en dan lijkt het me goed dat je weet waar dit eigenlijk over gaat en waarom zoveel artiesten er zo erg tegen zijn - zoals ik.

Wat is AI ART?

Image credits: Lensa AI op Instagram

'AI ART' zijn illustraties die worden gecreëerd door kunstmatige intelligentie ("Artificial Intelligence Artwork"). Dat wil zeggen dat een computerprogramma / app (zoals Lensa, Midjourney, Stable Diffusion, NightCafe Creator,…) binnen enkele seconden een "illustratie" genereert op basis van een aantal trefwoorden die je ingeeft.

Stel: je wil een tekening van een meisje op een schommel tijdens een zonsondergang. Dan geef je trefwoorden in als "meisje", "schommel", "zonsondergang", je kiest een bepaalde tekenstijl, en voilà! De computer maakt voor jou binnen enkele seconden een aantal illustraties waaruit je kan kiezen, van een meisje op een schommel tijdens een zonsondergang.

Ironisch genoeg eigenlijk een beetje zoals het rechtse prentje dat ik onlangs tekende voor mijn vorige blog Is digitaal tekenen écht tekenen? Op dat moment was ik me helemaal nog niet bewust van het hele AI-bestaan.

Klinkt leuk, zou je denken?
Voor velen niet. En ook niet als je weet hoe het werkt en wat erachter zit.

Wat is het probleem?

Er zijn meerdere problemen:

Gestolen illustraties

AI ART werkt op basis van gestolen illustraties, van honderden artiesten over heel de wereld. AI ART is mogelijk gemaakt doordat miljoenen illustraties van internet werden/worden geplukt, in een database gestoken en gebruikt worden als bron waarvan de AI-software "leert" en zijn illustraties maakt. Héél simpel gezegd, want het is complexer  dan dat: een beetje zoals Frankenstein en zijn monster - je gebruikt data van duizenden verschillende bronnen en voegt deze allemaal samen om tot iets "nieuws" te komen.

Sam Does Arts legt het makkelijker en veel beter uit in dit filmpje (wel in het Engels), dus zeker een aanrader om het eens te bekijken.

Hoezo, gestolen?
Op alle illustraties (maar ook evengoed teksten, foto’s, muziek, …) die je vindt op internet (en daarbuiten) rust copyright. Dat wil zeggen dat je niet zomaar iets van internet mag nemen en het gebruiken naar believen. Velen denken nog verkeerdelijk: "het staat op internet, dus het is vrij voor iedereen om te gebruiken, voor eender wat." Maar niets is minder waar! Zonder toestemming van de maker of de copyrighthouder, mag je dit niet zomaar gebruiken voor zomaar welk doeleinde (tenzij in specifieke en uitzonderlijke gevallen en/of tenzij specifiek vermeld door de maker/copyrighthouder), en zéker niet voor commerciële doeleinden. 

En in principe geldt dat evengoed voor de bedrijven die de programma’s voor AI ART hebben gemaakt, maar zij murwen zich er langs. Deze programma’s schuimen het internet af op zoek naar illustraties (waar dus altijd copyright opstaat!), steken deze illustraties in hun database, analyseren het, leren ervan, en maken op basis van deze database "nieuwe" illustraties.

En dat terwijl er aan al deze artiesten, wiens werk in die database is beland en zonder wie AI zelfs geen 'ART' zou kunnen maken, geen toestemming werd gevraagd of hun werk hiervoor überhaupt mag worden gebruikt. Zij worden eveneens op geen enkele wijze vermeld, vergoed of gecompenseerd, terwijl hun werk zonder hun toestemming wordt gebruikt/misbruikt door de bedrijven achter de AI ART programma's om er zelf geld mee te verdienen.

Gevaar voor dubieuze doeleinden

Niet alleen gebruiken AI ART-programma's gestolen illustraties van honderden artiesten. In hun database gebruiken ze eveneens persoonlijke foto’s van gebruikers en zelfs geheime medische informatie.

Denk bijvoorbeeld maar aan die apps waarbij je een profielfoto kan maken van jezelf die er net zo uitziet als een waterverfschilderij. Je uploadt een foto van jezelf, en klaar is Kees. Maar wat je niet weet is dat de app nadien jouw foto analyseert en ervan leert om verder te gebruiken in zijn database. Bijgevolg kan het dus zijn dat jouw gezicht (of een sterke gelijkenis ervan) op een keer voor minder zedelijke doeleinden en afbeeldingen wordt gebruikt. Jouw privacy en veiligheid is dus niet meer zo veilig als je zelf denkt.

Onze job is in gevaar

AI ART brengt de jobs van artiesten in gevaar. Er zijn nu al bedrijven die artiesten van vlees en bloed hebben vervangen door AI voor het creëren van hun illustraties. Want hoe kan een menselijke artiest nu op tegen een machine die tientallen illustraties kan maken in slechts enkele seconden, en die het werk daardoor dus ook nog eens veel goedkoper doet? Een duidelijke weerspiegeling van de consumptiemaatschappij waarin we leven. Het gaat niet meer over kwaliteit, maar om kwantiteit.

Artiesten verliezen jobs en opdrachten, kunnen niet meer voorzien in hun levensonderhoud en worden gedwongen hun jarenlange toewijding en dromen op te geven. Jonge, net startende illustratoren raken gedemotiveerd of beginnen zelfs niet aan het najagen van hun artiestendroom. Want is dat nog wel de moeite?

Stelen wordt makkelijker

AI ART maakt het nog makkelijker om illustraties te stelen. Illustraties stelen is helaas niets nieuw, dat gebeurt al zolang het internet bestaat. Dieven plukken een illustratie van het internet, werken de handtekening van de maker weg op één of andere manier, plakken er hun eigen naam op en beweren dat zij het zelf gemaakt hebben. Of ze maken een illustratie helemaal na en beweren dat hun illustratie het originele is.

Maar AI maakt het nóg makkelijker: dieven plukken illustraties van één artiest met een specifieke stijl van het internet, voegen het aan de AI-database toe en laten de AI het zo goed mogelijk namaken. Maar dan toch voldoende anders dat ze toch onder copyright uitkomen en dus niet kunnen worden vervolgd door de echte artiest.

Een artiest die ik al jaren volg en enorm naar opkijk, heeft dit onlangs helaas meegemaakt. En zij is lang niet de enige.

Misvattingen

“AI is nog niet zo goed en staat zo ver nog niet. Je kan nog altijd goed zien dat een computer de illustratie heeft gemaakt.”

In sommige gevallen is dit misschien zo, maar in veel gevallen is het al bijna niet meer te zien dat het een AI-gemaakte illustratie is. Er is zelfs al een kunstwedstrijd gewonnen met een AI-gemaakte illustratie, zonder dat de jury en andere deelnemers wisten dat het een AI-illustratie was.

Image credits: Jason M. Allen via Midjourney

En dan nog, AI staat niet stil en evolueert aan een razendsnel tempo. Binnen geen tijd staat AI zo ver dat helemaal niet meer te zien is of een illustratie door een menselijke hand of door een machine is gemaakt.

“Artiesten maken ook steeds gebruik van andermans werk om van te leren en als inspiratie. AI doet net hetzelfde.”

Er is een enorm verschil tussen artiesten die leren van elkaar en een computer die leert van artiesten. Artiesten kijken al eeuwenlang naar elkaars werk in hun groei naar eigenheid, maar doen dit op een hele andere manier dan AI.

Als artiest steek je jouw eigenheid, jouw ervaringen, jouw overtuigingen, jouw gevoelens, jouw ideeën, jouw smaak, jouw leefwereld, en zoveel andere dingen die je tot mens maakt, in jouw werk. Zelfs al is dat (zeker in het begin) geïnspireerd door het werk en stijl van iemand anders. Als jonge artiest is het heel normaal om naar anderen te kijken om te leren en als inspiratie (opgelet: dit is niet hetzelfde als kopiëren! Kopiëren onder artiesten wordt ook steeds afgekeurd!). Je bent tenslotte nog op zoek naar jouw eigen visuele stem. Maar daar zit altijd jouw eigenheid in. Misschien klein in het begin, maar dat zal blijven groeien door oefening en ervaring.

Bij AI zit die menselijke eigenheid er niet in, en dat zal ook nooit zo zijn. Het is gestolen eigenheid, zonder menselijkheid erachter. Het is een machine. Het leert zonder eigen gevoelens en zonder hart. En het tegenovergestelde is net wat kunst kunst maakt, al eeuwenlang.

En zelfs los daarvan, het gaat evengoed om wat ik eerder schreef: het is helemaal niet toegestaan om illustraties (maar evengoed foto's, muziek, teksten, ...) waar altijd copyright op zit zomaar zonder toestemming te gebruiken voor eender welk doel. In dit geval wordt het voor commerciële doeleinden gebruikt, wat wettelijk verboden is.

“Je bent gewoon jaloers dat ik iets kan maken met AI dat jij (nog) niet kan.”

Voor AI ART heb je geen vaardigheden en kennis nodig. AI maakt inderdaad iets, jij niet. Maar het is gemaakt op de kap van artiesten. Dus jezelf een artiest noemen omdat je met AI illustraties maakt/laat maken, is onterecht, denigrerend en achterbaks naar artiesten toe.

Artiesten spenderen jaren aan oefening, training, hard werk, tijd, toewijding, doorzettingsvermogen, liefde, bloed, zweet en tranen om tot het niveau te komen waar ze nu staan. Je moet kennis hebben van anatomie, perspectief, compositie, kleur, contrast, beweging, het oog leiden, … om nog maar enkele dingen te noemen. Het wordt dus niet zomaar in onze schoot geworpen, ook niet bij natuurtalenten. Hard werken en intensieve tijdsinvestering is de basis om te groeien als artiest. Een paar woorden intypen en kiezen tussen de opties die de AI je aanbiedt, is dus hélemaal wat anders. Het is een klap in het gezicht van artiesten.

Het gaat dus niet om jaloezie. Het gaat over bescherming van mijn levenswerk en dat van zovele anderen.

Wat nu?

AI bestaat, groeit en zal dat blijven doen. Het is dan ook niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. AI ART zal eveneens blijven groeien en blijven bestaan, en dat is oké. Over het algemeen aanvaarden artiesten dat ook, en willen zij ook niet dat het verdwijnt. Dat zou overigens niet mogelijk zijn.

Wat we willen, is dat er regels en wetten worden vastgelegd rond het maken en gebruiken van AI voor het genereren van illustraties. Dat artiesten kunnen kiezen of hun werk al dan niet mee in de database wordt opgenomen. Dat ze vergoed worden voor de toevoeging en het gebruik van hun werk in de database.
Deze regels en wetten bestaan helaas nog niet. De software heeft zich zo snel ontwikkeld en groeit zo snel dat de (internationale) wetgeving niet kan volgen.

In tussentijd hoop ik en zovelen als ik op begrip voor onze situatie, of je nu AI ART wil gebruiken (nu of ooit) of niet. Wij hopen dat liefhebbers van en geïnteresseerden voor ons werk de waarde van ons werk zullen blijven inzien en ons zullen blijven steunen (al dan niet financieel, op welke manier dan ook), nu en in de toekomst.

In tussentijd vragen we om AI ART niet te gebruiken. niet zolang er misbruik van ons wordt gemaakt, zolang ons werk wordt gestolen en zolang onze jobs in gevaar zijn. Het brengt jou misschien eventjes plezier, maar voor ons is het ons levenswerk, ons hart, onze passie en onze ziel.

Wil je een illustratie? Geef de opdracht aan een menselijke artiest, niet aan een machine. Je betaalt misschien wat meer, maar je krijgt er zoveel meer voor terug dan wat een machine je kan geven.

Bronnen & meer informatie:

Terug naar het overzicht

«   »

Reactie plaatsen

Reacties

Er zijn geen reacties geplaatst.