Een vraag die me vaak gesteld wordt (en misschien wel het meeste gesteld wordt): “hoe heb jij eigenlijk leren tekenen?”. Wel, aangezien ik vanaf dit jaar mijn blog uitgebreider wil gebruiken en graag meer wil vertellen over en dieper wil inzoomen op topics uit de ‘art-community’*, leek dit onderwerp me wel een mooie om de spits mee af te bijten :)
Want er valt zoveel te vertellen, er valt zoveel te leren, ... en daar knelt vaak het schoentje. Er valt zoveel te leren, maar hoe pak je dat dan aan?
*Art-community: een term die ik liever gebruik in het Engels dan in het Nederlands omdat dit in het Engels een meer gangbare en de meest ruimomvattende term is, vooral als je hierop zoekt op internet. Het staat voor alle illustratoren, character designers, concept designers, grafisch ontwerpers, comicbook-tekenaars, animators, 2D- en 3D artiesten, ... over de hele wereld.
Het kan ontmoedigend voelen als je die tekenkriebel hebt zitten jeuken in je vingers, misschien wel voor vele jaren, maar je nooit écht durfde starten omdat je geen tekenopleiding hebt gevolgd en je niet goed weet of en hoe je dit jezelf kan aanleren. En van zodra je er dan aan wil beginnen, dan kan het een gigantische berg lijken waar je tegenop kijkt. Dan hoor je misschien dat stemmetje al: “Hoe ga je beginnen? Kan je dit wel? En kan je dit eigenlijk wel alleen?”
Mijn mening? Ja hoor, absoluut! Laat het feit dat je geen tekenopleiding hebt gevolgd je zeker niet tegenhouden. Een professionele opleiding heeft natuurlijk heel wat voordelen en zal je zaken (sneller) leren die je op je eentje mogelijk niet of pas veel later in je leerproces tegenkomt. En leren tekenen door zelfstudie vraagt misschien wat meer doorzetting, discipline en toewijding, maar ik ben ervan overtuigd: het is zeker mogelijk!
Als het gaat over mijn eerdervernoemde meestgestelde vraag, dan wist je het antwoord misschien al of kan je het waarschijnlijk wel raden :) Ik ben autodidact.
Daarom vind ik het belangrijk te vermelden dat deze blog voornamelijk gebaseerd is op mijn eigen ervaringen. Ik ben niet professioneel geschoold en heb zo goed als alles geleerd door zelfstudie. Mijn methodes en kijk op bepaalde zaken zullen mogelijk anders zijn dan bij iemand die wel een professionele tekenopleiding heeft gehad. En mijn technieken zullen dus misschien niet altijd volgens “de regels van de kunst” zijn :) Maar vele jaren doorzetten, oefenen en het volgen van mijn hart en passie hebben me wel gebracht tot waar ik nu sta. En het is die passie die ik graag wil delen.
Mijn tekenproces is er eentje van vele jaren en met wel wat ups en downs, maar het verhaal hierachter is voor deze blog wat te uitgebreid. Dus die geschiedenis hou ik je nog tegoed voor een toekomstige blog. En dan gun ik je (een beetje door de grond zakkend en met blozende kaakjes) een blikje achter de schermen hoe het er in mijn beginjaren aan toe ging. En geloof me: het was niet altijd een mooi gezicht :)
Hint:
... Jep ...
Waar ik me in deze blog vooral op wil focussen zijn algemene tips en adviezen, vanuit mijn eigen ervaring tot nu toe, die je kunnen helpen bij (het begin van) je tekenreis. Voor iedereen die die berg wil trotseren (of al aan het trotseren is), met jeukende vingers en knikkende knieën, zodat die berg wat makkelijker te bewandelen valt.
Ben je al begonnen aan jouw artistieke reis, maar zit je een beetje vast? Dan kan deze blog jou misschien ook wel helpen en dienen als een extra steuntje of duwtje in de rug.
In toekomstige blogs ga ik op bepaalde tips wat dieper in, maar om deze blog niet té uitgebreid te maken, probeer (!) ik me hier te beperken tot de essentie :)
1. Er is geen één juiste manier
Om te beginnen: ik vind het heel belangrijk om in het achterhoofd te houden dat er geen één juiste manier is, en er ook geen enige manier is om te leren tekenen. Zo zijn bijvoorbeeld mijn adviezen en methodes niet dé enige juiste en hoef je deze zeker niet blindelings te volgen. Ik heb hoofdzakelijk mezelf leren tekenen en ben ook zelf nog steeds in een leerproces.
Het is belangrijk om doorheen je hele tekenreis zoveel mogelijk dingen op te pikken vanuit verschillende bronnen. Van daaruit kan je de tips en methodes filteren die voor jou nuttig en leervol zijn. Je leert immers op je eigen tempo en zult methodes vinden die voor jou goed werken maar voor anderen dan weer niet.
2.Experimenteren
Probeer zoveel mogelijk te experimenteren: technieken, materialen, onderwerpen om te tekenen, ... Zeker in het begin, maar eigenlijk doorheen je hele artistieke reis.
Door te experimenteren houd je de tekenkriebel in stand, blijf je gemotiveerd, vernieuw en verruim je je blik en bouw je veel ervaring en nieuwe vaardigheden op. Misschien ontdek je zelfs dingen waarbij je denkt: “verdorie, had ik dat maar eerder geweten ...”. Of wie weet ontdek je bijvoorbeeld een nieuw soort materiaal dat jou veel beter ligt dan de materialen die je tot hiertoe gebruikte.
3. Begin bij het begin
Staar je niet blind op die grote en complexe illustraties, daar kom je nog wel. Oefen in het begin eerst met simpele figuren, simpele vormen, ... en bouw van daaruit verder op. Kijk naar de wereld rondom jou (of gebruik referentiemateriaal zoals bv. foto's), en probeer écht te kijken: welke vorm(en) heeft het object? Hoe valt het licht op het object, en waar vallen de schaduwen? En wat gebeurt er met de schaduw(en) als het licht zich verplaatst? Wat gebeurt er met het perspectief als je het object anders vasthoudt, of verder weg plaatst?
Dit zijn enkele voorbeelden van zaken waar je tijdens het tekenen rekening moet mee houden en waarvoor je de tijd moet nemen om dit te begrijpen en te oefenen: de fundamenten zoals anatomie, compositie, perspectief, licht en schaduw, ... Naarmate je vaardiger wordt met de fundamenten, kan je de lat telkens een klein beetje hoger leggen.
4. Schetsen
Gebruik losse schetsen om je eerste ideeën op papier te krijgen. Probeer bij het schetsen niet (hard) te drukken op je stylus (tekenpen voor digitaal tekenen) of potlood, maar schets licht en vanuit je arm in plaats van je hand.
Gebruik een zacht potlood als je graag werkt met potlood en papier (bv: een potlood met hardheid 2B, B of HB). Op die manier vermijd je veelvuldig gommen en kan je fouten nog makkelijk corrigeren. Ben je tevreden met je schets? Dan kan je wat harder drukken of een harder potlood gebruiken om je lijnwerk verder te verfijnen (bv: een potlood met hardheid 2H tot 9H).
Ook bij digitaal tekenen heb je controle over de drukgevoeligheid van je stylus wanneer je met een tablet tekent. De mate van gevoeligheid is bij elke penseel zelfs aanpasbaar naar jouw eigen voorkeur. Superhandig bij het schetsen!
Een voorbeeld van de drukgevoeligheid van twee digitale penselen, getekend met een stylus op een Wacom tablet.
5. Bouw je tekening stap voor stap op
Stort je niet onmiddellijk op de details. Bijvoorbeeld: begin bij het schetsen van een hoofd niet eerst met een oog dat je direct gedetailleerd afwerkt waarna je vervolgens pas begint aan het tweede oog. Teken eerst de grote lijnen van je figuur uit met behulp van simpele vormen en vlakken. Zorg ervoor dat de anatomie en het perspectief zo goed mogelijk kloppen vooraleer je verdergaat met details, want later in het tekenproces is het moeilijker deze fouten te corrigeren. Begin bij het tekenen van een hoofd bijvoorbeeld eerst met een cirkel voor de vorm van het hoofd. Teken een driehoekje of een ovaal om een idee te hebben waar de neus zal komen, kleine cirkels kan je gebruiken voor de plaatsing van de ogen, ... Van zodra de basis van je figuur goed zit, ga je verder met je figuur stap voor stap te verfijnen en kan je details beginnen toevoegen.
6. Kijk en leer van jouw idolen
Heb je een artiest waar je echt naar opkijkt, en denk je vaak: “oohh, kon ik dat ook maar ...”? Dat is hier ook nog steeds dagelijkse kost :)
Van hen kan je veel leren. Ik volg veel artiesten via Facebook en kom daardoor elke dag in contact met hun artwork, waardoor ik telkens iets nieuws oppik (bewust en onbewust). Ik gebruik ook Pinterest om mijn favoriete artwork te verzamelen, van mijn favoriete artiesten. Voor tips en inspiratie grijp ik daar vaak naar terug, en elke keer leer ik wat bij.
Wil je graag hun manier van tekenen en methodes bestuderen en oefenen? Dan kan je veel leren door illustraties van hen na te tekenen. Natekenen is oké, maar calqueer niet. Door na te tekenen dwing je jezelf zelf na te denken over het tekenproces, de vormen die zij gebruiken, ... Calqueren kan fijn zijn als ontspanning, maar uiteindelijk leer je daar weinig mee.
Heb je een illustratie nagetekend en wil je dit graag online plaatsen en tonen aan je familie en vrienden? Prima! Maar vermeld dan op z’n minst zeker de maker van het werk waarop je jouw tekening gebaseerd hebt. Of, nog beter, vraag toestemming aan de maker of je hun tekening mag gebruiken om mee te oefenen en of je deze nadien online mag plaatsen.
De meeste artiesten zullen hier zeker geen probleem mee hebben, maar het is wel zo beleefd om eerst even na te vragen en het getuigt van veel respect :)
Dit is trouwens een uitgebreid topic op zichzelf in de art-community dat ik in een toekomstige blog wat meer ga uitdiepen.
Bij wijze van voorbeeld: één van mijn borden op Pinterest,
als verzameling van mijn favoriete artwork, als studiemateriaal en als inspiratiebron.
Een belangrijke kanttekening die ik hierbij wel wil maken is: let op voor de valkuil van het vergelijken. Velen onder ons neigen onszelf en ons tekenwerk (of eender welk ander aspect van ons leven) bewust of onbewust te vergelijken met (dat van) anderen. En sociale media versterkt dit fenomeen meer dan we zelf denken, tot op het punt waarbij je misschien zelfs de moed niet meer hebt om te beginnen tekenen omdat je vindt dat anderen het zoveel beter doen dan jij.
Vergeet nooit dat de artiesten waar jij naar opkijkt ongetwijfeld al vele jaren bezig zijn om het niveau te bereiken waar zij nu staan. Iedereen moet ergens beginnen en het komt niet vanzelf. Jouw tekeningen vergelijken met anderen is goed om bij te leren en jezelf te verbeteren, maar verlies je hier niet in en laat je zeker niet ontmoedigen. Jij komt er ook wel! Vergelijk je werk bijvoorbeeld eens met jouw eigen oudere werk. Wedden dat je vorderingen hebt gemaakt? Oefening baart kunst!
7. Bekijk tutorials
Je kan ontelbare boeken vinden over hoe je kan leren tekenen. En dankzij het digitale tijdperk zijn er nu ook zoveel online lessen voorhanden die je (al dan niet gratis) al een heel eind op weg kunnen helpen in jouw tekenproces, vooral als je wat bekend bent met Engels. Enkele voorbeelden:
- Denk maar aan tutorials op YouTube. Wie weet heeft jouw favoriete artiest wel een YouTube-kanaal? Met de juiste zoektermen ben je op YouTube alvast een paar uren zoet.
- Toen ik een aantal jaren geleden begon met digitaal tekenen, heb ik een tijd gebruik gemaakt van Schoolism, een online “school” waarbij je uit verschillende aangeboden cursussen kan kiezen, die je op je eigen tempo kan volgen en waardoor je kan leren van echte professionals.
- Sommige artiesten gebruiken ook Patreon, waardoor je voor een kleine maandelijkse bijdrage gebruik kan maken van hun digitale aanbod, gaande van blikjes achter de schermen tot uitgebreide tutorials.
- Zelf heb ik het nog niet uitgeprobeerd, maar ik hoor ook veel goede dingen van Skillshare. Dit is eveneens een online leerplatform dat werkt met abonnementen en waarbij je op je eigen tempo online cursussen kan volgen. Niet alleen tekenaars, maar ook heel wat andere creatievelingen zullen hier hun gading vinden.
8. Wat als je worstelt met faalangst?
Maakt de angst om te mislukken het vrijwel onmogelijk om zelfs nog maar een eerste lijn op het papier te zetten?
Of misschien heb je wel last van ‘fear of the blank page’? Dit is vergelijkbaar met een ‘writer’s block’ bij schrijvers. Die witte pagina voor je neus lijkt zo beangstigend en overweldigend, er zijn zoveel mogelijkheden dat je niet weet waar te beginnen ... en waardoor je dus ook vaak niet begonnen raakt.
Uit eigen ervaring weet ik heel goed hoe beide soorten angst voelt, en af en toe worstel ik daar nog steeds mee. Wat voor mij goed werkt is eigenlijk simpel (maar ook weer niet :)): gewoon doen! Zet die eerste lijn op het papier. Doodle wat, teken wat rondjes, vierkantjes, losse lijnen, ... Teken wat in je opkomt, wat er uit je hand vloeit. Het hoeft er niet mooi uit te zien, er is niemand die deze kribbels hoeft te zien buiten jij. Wie weet vloeit er toch iets uit, krijg je inspiratie en denk je van: “hey, hier kan ik wel iets mee!”. Niet tevreden met het resultaat? Geen probleem! Morgen kan je met frisse moed opnieuw proberen.
Hoe meer je tekent, hoe meer ervaring je opdoet, hoe meer zelfvertrouwen je krijgt en hoe makkelijker het steeds zal worden om iets op het papier te krijgen.
Door veel en vaak te tekenen, merk ik dat ik die angst nog weinig heb. Door er een gewoonte van te maken om (bijna) elke dag te tekenen, blijft het in mijn vingers zitten en geef ik de angst (en het uitstelgedrag dat daaruit voortvloeit) geen kans. Wanneer ik een paar dagen niet getekend heb, merk ik dat het moeilijker is om weer te starten, en dreigt de angst weer de bovenhand te nemen. Probeer eens (bijna) elke dag wat te tekenen. Dat hoeft niet lang te zijn, een kwartiertje of een half uur kan al voldoende zijn. Probeer er een gewoonte van te maken. Heb je niet veel tijd? Steek eens een klein schetsboek in je tas dat je onderweg kan bovenhalen op een rustig moment. Heb je echt geen zin of lukt het vandaag gewoon echt niet? Forceer je niet, en doe iets wat je graag doet. Morgen is er weer een dag.
9. Maak je geen zorgen over een tekenstijl
Veel artiesten worstelen vaak jaren met het vinden van een eigen unieke stijl. Dit is een uitgebreid topic dat ik bewaar voor een volgende keer, maar ik wil het hier toch al even heel kort vermelden. Een tekenstijl is iets waar je je, zeker in het begin, nog geen zorgen over hoeft te maken.
Het is belangrijker om eerst ervaring en vaardigheden op te doen door te experimenteren. Begin bij de basis, leer, oefen en ontdek. Teken wat je graag tekent en probeer dit te verbeteren. Van daaruit zal jouw tekenstijl zichzelf stilaan beginnen te ontwikkelen.
10. HAVE FUN!
En tot slot, misschien wel de belangrijkste: HAVE FUN! Je zal het meeste halen uit al die uren aan de tekentafel als je ervan geniet. Het heeft geen nut jezelf te forceren en enkel te focussen op jezelf te verbeteren als je er geen plezier uit haalt. Neem je tijd, plan voldoende rustmomenten in, teken wat je graag tekent of wil leren tekenen. Je zal pas echt verbeteren als de goesting er is.
Ziezo, dat was een hele boterham :) Ik hoop dat je er iets aan gehad hebt en dat er één of meerdere tips van pas komen voor jou.
Welke tip(s) ga jij zeker proberen? Zijn er zaken die ik niet heb vermeld maar die jou erg helpen of hebben geholpen in het begin? Laat ze zeker weten!
Als je vragen hebt, of indien er zaken zijn die je me graag ziet bespreken in een toekomstige blogpost, dan hoor ik dat graag! Laat hier gerust een berichtje achter of je mag me altijd mailen via info@imaginelle.be.
Ik wens je veel tekenplezier, en tot snel!
Ellen
Reactie plaatsen
Reacties
Hoe leuk is deze blog! Je bent een voorbeeld voor vele! En deze blog gaat zeker veel mensen helpen en inspireren :)
Zo lief, Annemie! Dank je wel! :) Dat is superfijn om te horen!
Lieve dochter,
Ik vind jouw blogs geweldig goed. Vlot leesbaar en wát je schrijft is allemaal correct, dat kan ik bevestigen uit eigen ervaring.
Heel grappig vind ik jouw kleine tekeningetjes die jouw statements verduidelijken.
Een dikke proficiat voor alles wat je doet!
Papa
Dank je wel, papaatje! Dat is superlief! ^^